Odc. 62. Zarządzaj poprzez cele.


 

“Jeśli nie ustalasz celów dla siebie, jesteś skazany na pracowanie przy osiąganiu celów kogoś innego.”
Brian Tracy

 

Każda firma, w tym Wasza albo moja, by być we współczesnym świecie efektywnie zarządzana powinna wdrażać wypróbowane sytuacje i wzory (benchmarking) od tych najlepszych. Tych którzy znaleźli już skuteczny sposób na rywalizację na „czerwonym rynku” konkurencyjnym i odnieśli sukces w warunkach zmieniającego się otoczenia. Otoczenia, co może wydać się dziwne: tego zewnętrznego jak i wewnętrznego, dotyczącego procedur i systemów w Twojej firmie.
Najnowsze, choć niemłode techniki i metody zarządzania, które opisywałem we wcześniejszych odcinkach niniejszego blooga, to między innymi:  TQM (Total Quality Management), Outsourcing, Kazein, Reengineering, Lean Management a także wiele innych metod i technik zarządzania, a między innymi technika Zarządzania Przez Cele (ZPC), której osobiście jestem fanem. Zauważają to pewnie również moi studenci, których przekonuję, że rozwój firmy wymusza przekonanie całego personelu Waszej firmy do realizacji jej celów strategicznych, poprzez nieustanne definiowanie celów operacyjnych (codziennych) i kilkuletnich. Ojcem i twórcą metody  Zarządzania Przez Cele jest Peter F. Drucker.  Podstawowa zasada w Twojej firmie powinna być pełnym ukierunkowaniem Ciebie i całego personelu Twojej firmy na realizację celów a przez to i całe ich myślenie. Dzięki temu dużo łatwiej wyrównujemy wszystkie zasoby zgodnie z analizą SWOT czyli słabych stron członków Waszego zespołu i przekuwanie ich na mocne strony. W Waszej codzienności, podczas pracy często stosuje się zasady takie jak: wyniki, planowanie, wyznaczanie i uzgadnianie celów, zysk, sukces, odpowiedzialność i rozliczanie. I oczywiście to są niezbędne procesy i procedury realizowane, aby zespół dobrze funkcjonował w każdej, w tym Waszej firmie.
Każdy mój interlokutor wie, że każdy cel musi mieć przynajmniej 3-y cechy. Być mierzalny, realny i osiągalny.
Bowiem każdy cel jest kwantem, którego planuje się osiągnąć w konkretnym czasie, za pomocą szeregu konkretnych zadań. Zatem dodatkowo należy pamiętać, że cele musza być ogólnie akceptowalne i skuteczne, /np. po jego zrealizowaniu musi coś się zmieniać na lepsze/.

Proces wyznaczania celów, często zwane w literaturze: kołem celów to nic innego jak hierarchizacja celów w firmie a jej podstawowy sens istnienia lub działania zawiera tzw. korzyść społeczną (a’la CRS), misję i wartości danego przedsiębiorstwa. Zgodnie z badaniami literaturowymi cały system zawiera dwa podstawowe wymiary:
1) zewnętrzny - nastawiony na zaspokojenie potrzeb odbiorców i klientów Waszej firmy;
2) wewnętrzny - nastawiony na samoocenę zachowań wewnętrznych w Waszej firmie.
Wasze cele strategiczne powinny zapewnić  Wasz firmowe istnienie . Najważniejszymi celami są: cele rynkowe (jego segmentacja: rynkowa, segmentacja na grupy klientów i stopień ich rozpoznawalności). Są też cele ekonomiczne (obrót, zysk, rentowność i inne determinanty ekonomiczne), cele strukturalne (tworzenie i realizacja struktur organizacyjnych) i cele personalne (dotyczą ilości i wykształcenia pracowników)./*
Konstruując cele należy uwzględnić wpływy takich elementów jak:
- kompleksowość ;
- pokrywanie się z innymi celami;

- znaczenie i unikatowość z uwzględnieniem sytuacji rynku i potrzeb klientów;
- kultura firmy i planowany czas osiągnięcia celów;
- planowana i docelowa jakość;
- zasoby osobowe, technologiczne i techniczne, organizacyjne oraz finansowe;
- kompetencje i zaangażowanie pracowników.
Wskaźniki i kryteria sprawdzania osiągnięcia celów. Wskaźniki owe powinny zawierać sprawdzalne wymiary, ewentualnie opisywać zachowanie, które można zaobserwować, określać jak i z kim można go osiągnąć. Powinien też posiadać konkretny termin realizacji, być pozytywnie sformułowany i zawierać kryteria sprawdzenia. Realność – czyli możliwość realizacji. Cel powinien być realny i możliwy do zrealizowania z własnej inicjatywy.
Aby zaś zarządzać poprzez cele Powinieneś najpierw udzielić wszystkim informacji o owych celach, pokazać ich tło i kontekst, określić ryzyko i uwzględnić problemy przy ich osiąganiu. Następnie powinieneś systematycznie informować o rozwoju sytuacji i uzasadniać ewentualne odchylenia i zmiany. Powinieneś precyzyjnie określać potrzebne zasoby i ustalać oraz przydzielić kompetencje poszczególnych członków zespołu. Jednym słowem należy wyjaśnić możliwości realizacji planu.
Cała organizacja polega na pomocy przy załatwianiu zapewnienia zasobów, uzgadnianiu trybu postępowania i ustaleniu zakresu odpowiedzialności członków grupy. Trzeba też pamiętać o pokazywaniu wspierających metod postępowania i wprowadzeniu optymalizacji współpracy. Według mnie najważniejszym elementem zarządzania poprzez cele jest motywacja. Motywacja polega na umiejętnym powiązaniu indywidualnych interesów Twoich pracowników z celami. Ogromne znaczenie ma też bieżące udzielanie tzw. odpowiedzi zwrotnej (feedbac). Pamiętaj, że udzielając feedbecku Powinieneś dokładnie i jasno opisać zaobserwowaną sytuację, wysłać komunikat o własnych odczuciach i złożyć odpowiednie, konkretne propozycje poszczególnym Twoim pracownikom. Zaś Twój pracownik przyjmujący informację zwrotną powinien dokładnie słuchać i zapisać wyjaśnienia merytorycznie i sformułować pytania odnośnie feedbacku, a następnie głęboko się nad nimi zastanowić. Ponadto należy pokazywać postępy lub ich brak i wspierać przy problemach i ewentualnych konfliktach załogi. Jednym słowem należy słuchać i wciąż dodawać odwagi w dążeniu do osiągnięcia celu./*
Jak zwykle na końcu procesu zarządzania przez cele jest kontrola ich realizacji. Jeśli  na koniec rezultat nie odpowiada wynikowi zamierzonemu mówimy o odchyleniu rezultatu. Odmienny rezultat wymaga dokładnego porównania pomiędzy osiągniętym wynikiem, a rezultatem zaplanowanym. Wymaga też zadania odpowiednich, analizujących cały proces pytań, które dadzą nową wiedzę dotyczącą zarządzania procesami. Zawsze miarą trafności sformułowanych celów jest końcowy rezultat. Cele te w pewnym uproszczeniu, aby zapewnić sukces powinny mieć takie cechy jak:
S - skuteczne i zorientowane na wynik
U - uporządkowane i zgodne z priorytetami firmy
K - konkretne i osiągalne a nie wyimaginowane
C - czasowo zdefiniowane i krótko lub średnio terminowe
E - ekonomiczne i dające się rozliczyć lub oszacować
S - systematyczne (o charakterze ciągły i konsekwentny)./*
Powinieneś pamiętać, że dopóki pracownik nie zobowiąże się do realizacji danego przedsięwzięcia i wyznaczonego celu, to wciąż ma możliwość do wycofania się i nieefektywnego działania.