Etyka w biznesie: możliwość, szansa czy konieczność?

Etyka – z greki etos. W języku starożytnych greków oznaczało przyzwyczajenie, charakter, sposób postępowania, utrwalony w formie nawyku i ciągle powtarzanej zasady. Pewien zestaw przyzwyczajeń do postępowania w odpowiedni, właściwy sposób. Grecy również nazywali etosem stałe, jednakowe miejsce. Owe jednoznaczne miejsce determinuje sposób postępowania. W Polsce często używamy określenia: „na miejscu”. Zaś Rzymianie używali słowa mos (od  moraliów). W Polskiej kulturze częściej używamy określenia: obyczaj. Gdyby poszperać w terminologii  filozoficznej to mówimy w niej o etosie. Często zamiennie stosujemy pojęcia moralności, gdzie przez moralność rozumie się poglądy, oceny i wzorce osobo­we ukształtowane historycznie i regulujących w danym społeczeństwie całokształt stosunków w firmie lub grupie w różnych kombinacjach. Każdy z nas ma pewne wyobrażenia o tym, co jest wartościo­we lub o coś zabiegamy, czegoś pragniemy lub przeciwnie czegoś unikamy. W zarządzaniu, biznesie kompetencja etyczna może być pojmowana jako znajomość obowiązujących reguł etycznych. Orientujemy się wtedy na obowiązujące i przyjęte w społeczeństwie normy. Jeśli kultura organizacyjna oparta jest o wartości i etykę oraz efektywnie wspiera realizację celów biznesowych a także mamy poparcie kluczowych wewnętrznych interesariuszy w firmie, wtedy mamy wysoce etyczną ocenę naszej firmy. Jeśli zaniedbasz obszar etyczny, społeczny w  Twojej firmie możesz mieć katastrofalne skutki dla swej reputacji. Reputacji Twojego przedsiębiorstwa. Już od dawna temat korzyści biznesowych płynących z etycznej działalności w biznesie był przedmiotem licznych badań i publikacji naukowych. Wnioski z owych badań zdają się potwierdzać wnioski biznesmenów o pozytywnym wpływie społecznej odpowiedzialności na ich ogólną działalność biznesową. Ja również jestem przekonany, iż etyczne standardy w prowadzonym przez Ciebie biznesie znacznie minimalizują koszty umów oraz zmniejszają potencjalne konflikty z różnymi interesariuszami. Jestem również pewien, że nie małe przecież koszty wdrażania działań społecznie odpowiedzialnych i pożytecznych, w efekcie dają wymierne korzyści w Twojej firmie chociażby w postaci zwiększonego morale pracowników oraz wydajności pracy. Pewien jestem również zależności pomiędzy etycznym działaniem w rozwoju firmy a jej rentownością oraz wzrostem wartości kapitałowej firmy. Podobnie jest z działaniami organizacyjnymi w większych korporacjach. Wtedy mamy pewność, że ze względu na większą przejrzystość tych przedsiębiorstw oraz wdrożone zasad filozofii TQM (Total Quality Management- Całościowe zarządzanie jakością). Wiele, również moich badań potwierdziło, iż etyczne działania Waszych firm pomaga Wam budować mocną reputację firmy jako firmy odpowiedzialnej, godnej zaufania. Taką reputację możesz mieć lub stracić. Reputacja może być też dobra lub zła – w zależności od okoliczności. Reputacja Waszej firmy może być przyczyną kryzysu lub przynieść Wam  wymierne korzyści i wartość dodaną. W mijającym, mam nadzieję bezpowrotnie, okresie kryzysu gospodarczego, którego skutki wiele firm, instytucji i branż wciąż odczuwa również w naszym regionie i kraju,  nie miał li tylko wymiaru finansowego. Patrząc na niego szerzej łatwo dostrzegam zmiany w biznesie, które niemal systematycznie uczestników gry rynkowej oddalały od społecznego, „miękkiego” aspektu ich działalności. A przecież to jasne, że cele ekonomiczne, społeczne i środowiskowe z punktu widzenia ich długoterminowości tworzenia wartości stanowią system naczyń połączonych.  Nie tylko nie stoją ze sobą w konflikcie, mimo iż w ujęciu krótkoterminowym mogą być ze sobą sprzeczne, ale w znacznie większym stopniu niż to się wydaje na pierwszy rzut oka, mają na siebie pozytywny wpływ. Pierwszą rzeczą w kryzysie, u firm słabo zarządzanych jest cięcie kosztów w sferach tzw. miękkich, ludzkich. Czyli następuje redukcja etatów i w chwili nawet drobnego wzrostu często już nie mamy „kim” wyprodukować zysku. Zatem zauważony przeze mnie system, model  łączący brak etyki, zasad i wartości w biznesie, dużym stopniu przyczynił się do załamania działalności wielu przedsiębiorstw i instytucji krajowych, w efekcie doprowadzając do gospodarczego kryzysu. Biznesowa działalność naszych firm odpowiadając na potrzeby społeczeństwa, powinna bardziej wykorzystywać wyszukane, osobowe rozwiązania. W zarządzaniu będą one w równym stopniu angażować parametry społeczne i środowiskowe, co czynniki finansowe oraz ekonomiczne.

Menedżerowie i właściciele firm powinni zmierzać do systematycznego zmniejszania ryzyka i unikania kryzysów w przyszłości, muszą wprowadzić na raz wszystkie rozwiązania. Wbrew wszelkim pozorom – jestem pewien, że nie jest to podejście, które wyklucza element zysku. Bowiem działania z zakresu etyki i społecznej odpowiedzialności, nawet nie mając bezpośredniego przełożenia na rentowność przedsiębiorstwa, mają swój wpływ na jego wynik finansowy poprzez swój tzw. "kapitał reputacyjny". Wnosi on wartość do przedsiębiorstwa po stronie tzw. aktywów niematerialnych. Działania etyczne i reputacja Waszej firmy jest zatem zawsze wypadkową wielu składników, które jeśli właściwie będziesz zarządzał to zapewnią Ci długotrwałą przewagę na rynku. Zatem Wy jako dobrzy liderzy, którzy chcecie wzmacniać Waszą etyczność i reputację musicie być aktywni we wszystkich wymienionych obszarach wspomnianych wyżej i to  bez wyjątku. Wiem jednak, że etyczna reputacja jest jednak wciąż niewystarczająco doceniana przez naszych, rodzimych biznesów. Uważam, że umiejętność zarządzania ryzykiem staje się kluczowym czynnikiem wpływający na ryzyka przedsiębiorstw. Przy odpowiednim zarządzaniu, w sytuacji coraz słabszych wyróżników produktowych i niepewności oraz niewystarczającej ilości informacji, etyczna reputacja jest istotnym źródłem przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa, którego nie można ignorować.               

Jak zwykle zapraszam do debaty, dyskusji i skorzystania z moich usług doradczych.