Twórcze zarządzanie czyli metoda „6 myślowych kapeluszy”.

Skąd mi to przyszło dzisiaj do głowy? Wprost od Edwarda de Bono: psychologa zarządzania i światowej sławy autorytet w dziedzinie procesu myślenia. Podobne programy myślenia poprzez praktyczne odniesienia realizuje się w tysiącach szkół biznesowych na. Można skorzystać z doświadczeń w tej dziedzinie tak jak korzystają największe korporacje m. in. IBM, Shell, NTT  i inni. Dzisiaj przybliżę Wam nieco tę praktyczna metodę, ponieważ sam nierzadko prowadzę zajęcia na uczelni ze studentami z wydziału zarządzania.  Może uda mi się zaszczepić ją w Was na tyle by stosować w Waszych firmach i na co dzień. Technika „6 myślowych kapeluszy” stosowana jest w procesie rozwiązywania problemów biznesowych w Waszej firmie w sposób twórczy. Proponuje ukierunkowywanie myślenia tak, aby był to proces świadomy, całkowicie przez Was samych kontrolowany. Podstawowym bowiem problemem występującym podczas myślenia jest twórczy bałagan. Próbujesz robić zbyt wiele rzeczy na raz. Ten sposób pozwala uporządkować myślenie w taki sposób, który umożliwi Tobie zajęcie się w danym momencie jednym aspektem zagadnienia (zamiast zajmować się jednocześnie emocjami, logiką, informacją, nadzieją i tworzeniem- można zająć się każdym aspektem oddzielnie)/*. Dodatkowo Uczysz się  skutecznego komunikowania się w różnych innych sytuacjach, czyli np.: prezentacji własnego punktu widzenia, efektywnego współpracy i współdziałania w zespole, drużynie oraz pracy w grupie. To symboliczne „założenie kapelusza” odpowiedniego koloru oznacza skierowanie uwagi na określony typ Twojego myślenia. W owej metodyce SA następujące kolory kapeluszy, które „ubierasz na inne okazje” występujące w komunikacji biznesowej:  

·         Biały kapelusz- biały to kolor neutralny i obiektywny. Wprowadza w dyskurs i jest ubierany niejako na początku i sondażowo. Jeśli go zakładasz, to znaczy, że podajesz li tylko „czyste fakty” (jak dziewica niepokalana). Podajesz swe  informacje: krótko, rzeczowo i tylko to co o nich w danym momencie Wiesz. 

·         Czerwony kapelusz. Czerwień, od zawsze jest kolorem emocji. Zakładając czerwony kapelusz pokazujesz swoje emocje i uczucia, wyrażamy przeczucia, przypuszczenia ( zarówno pozytywne jak i negatywne). Wszyscy mają Cię jak na dłoni. (To mój osobiście wiodący kolor i ulubiony). Podczas myślenia w czerwonym kapeluszu nie ma potrzeby usprawiedliwiania lub wyjaśniania uczuć. One są i każde je widzi. One są ważne tylko dla nas samych. 

·         Żółty kapelusz. Ewidentnie żółty to słońce, jasność i optymizm. Jak go przyodziewasz to myślisz wyłącznie w kategoriach konkretnych korzyści, zalet, dobrych stron danego rozwiązania.  

·         Czarny kapelusz. To kolor wprost dla pesymisty. Widzisz wszystko w czarnych barwach. Masz go na głowie to znaczy, że szukasz negatywnych stron, wad, błędów proponowanego rozwiązania. (to domena współczesnych bohaterów politycznych). Zwracasz uwagę głównie na ryzyko i zagrożenia. Co ważne, że Masz obowiązek podania logicznych przyczyn Twojego czarnowidztwa, bo nie może to być krytyka emocjonalna. To musi być krytyka wynikająca z twardych faktów. (I tu musisz różnić się od współczesnego bohatera politycznego, (on tego czarnowidztwa i czarnych sądów- nie musi uzasadniać, bo myśli, że „ciemny lud to kupi). 

Zwracam w tym miejscu uwagę, bardzo ważna jest kolejność, kiedy Chcesz wdrożyć nowy swój pomysł zarządczy: kapelusz czarny musi pojawić się dopiero jako kolejny, po kapeluszu żółtym, nigdy odwrotnie. 

·         Twój zielony kapelusz symbolizuje kolor bujnej, rozwijającej się roślinności, czyli to barwa Twojego rozwoju i aktywności. Wkładając zielony kapelusz Szukasz dla siebie i swojej firmy nowych twórczych rozwiązań. Szukasz nowej przestrzeni. To ostatnio ulubiona i studiowana przeze mnie dziedzina zarządzani, czyli kreowanie nowej, innowacyjnej przestrzeni. To trudne, ale chyba jedyne rozwiązanie w czasach spowolnienia gospodarczego. Przedstawiamy sobie, rynkowi i zasobom: oryginalne pomysły, propozycje i sposoby organizacji. Jest to myślenie aktywne. To myślenie, które chciałbym dzisiaj zadedykować żądzącym, bez względu na szczebel. Niech zastanawiają się: co i jak poprawić, co można jeszcze zrobić, co by było gdyby, itd. Jeśli jest krytyka musi natychmiast nastąpić propozycja  rozwiązania problemu, a nie rozpamiętywanie, rozliczanie i szukanie winnych. Co to obchodzi nas ludzi, nas konsumentów i klientów czy nas mieszkańców.  

·         I na koniec, szósty, niebieski kapelusz. To barwa „płynącego nad nami” nieba. W zarządzaniu symbolizuje ogólną kontrolę, obiektywizm, dystans i opanowanie. Kombinując w niebieskim kapeluszu przyglądamy się procesowi rozwiązywania problemu niejako go uprzedzając. Czuwamy nad przebiegiem dyskusji, sumujemy ją. Niebieski kapelusz zakłada osoba kierująca grupą. Lider, menadżer, szef, dyrektor.

Uważni moi studenci powinni rozpoznać w tej metodzie typowe elementy, strukturę procesu zarządzania zespołem czy procesu kierowania w ogóle. Taki typ myślowego wykorzystania 6 kolorów kapeluszy w zarządzaniu można na dwa sposoby:

1.       Jednostkowy, sporadyczny - gdy używamy jednego, najwyżej dwóch kapeluszy w celu skierowania myślenia na konkretne tory lub zmianę swojego kierunku w rozwoju firmy, produktu, gdzie po tym, w efekcie „burza mózgu toczy się dalej;

2.       Powtarzalny i usystematyzowany. Po to, aby szybko i skutecznie rozwiązać jakiś ważki problem korzystamy z wszystkich kapeluszy w określonej, ustalonej z góry kolejności. Sprawdzonym, bez[iecznym  i preferowana przeze mnie początkiem jest przyodzianie się w  niebieski. A to jaki kapelusz po jakim włożymy na głowę, zależy od potem od okoliczności.

W procesie doradczym zawsze zalecam swobodne układanie własnej kolejności i  zestawu. Jednakowoż koniecznie przestrzegając wskazanych poniżej przeze mnie reguł:

·         Możesz i powinieneś używać każdego kapelusza dowolną ilość razy.

·         Jeżeli Masz wielki problem a z nim wzbudzone silne emocje, najpierw Załóż czerwony kapelusz aby je sobie dobrze uzmysłowić i nazwać. Unaocznić. (Studenci pamiętacie? Bo polityków już dawno przestałem pytać i prosić by oddzielili ludzi od problemu).

·         Jeżeli problem nie budzi silnych emocji, najpierw zakładamy biały kapelusz, w którym gromadzimy wszystkie potrzebne nam informacje. Następnie zielony, aby wskazać kilka możliwości rozwiązania problemu. Po tym etapie zakładamy żółty, by każdy pomysł  dobrze ocenić  i najlepszy, optymalny z nich wybrać. Tą zaś  poddajemy ocenie i obróbce końcowej w czarnym kapeluszu. 
Na koniec wkładamy kapelusz czerwony i sprawdzamy, jak nam się ona podoba. (Mój ulubionyJ))

·          Do końcowej oceny pomysłu wykorzystujemy czarny kapelusz, po którym wkładamy czerwony, by zobaczyć czy podoba nam się pomysł.

·         Zawsze żółty kapelusz ma pierwszeństwo przed czarnym ponieważ trudniej jest znaleźć pozytywne strony pomysłu po negatywnych.

·         Często czarnego kapelusza używamy przynajmniej na 2 sposoby: do szczegółowego omówienia niedociągnięcia pomysłu ( następnie w zielonym kapeluszu usuwamy te niedociągnięcia ) oraz do całościowej oceny pomysłu.

 Prawda, ze tak zarysowany proces rozwiązywania problemów i decyzyjny może bardzo go Wam ułatwić a na pewno zastosować w bieżącym zarządzaniu firmą lub produktem. Na pewno wszystkim może być pomocny w codziennym życiu, wychowania czy działalności społeczno-politycznej.

W calu poszerzenia tematyki i rozwiązania skomplikowanych kwestii biznesowych, ZAPRASZAM na konsultacje do mojego biura.